Asal Usul Bahasa Melayu

SEJARAH RINGKAS BAHASA MELAYU.

Asal usul orang Melayu, iaitu ,penutur asli bahasa Melayu amat kabur kerana sejarah kuno Asia Tenara mmasih belum diselidik dengan mendalam. kita dapa mengetahui secara kasar latar belakang dan pergerakan Melayu Kuno, iaitu nenek moyang.

Bahasa melayu berasal daripada golongan manusia yan diberi nama Austronesia. Mereka datang daripada daerah Yunan dan menjelajah ke Selatan,dalam bentuk beberapa gelombang pergerakan manusia,dan menduduki wilayah Asia Tenggara. Ini berlaku sejak 2500 sebelum Masihi, iaitu dengan kedatangan golongan pertama iaitu Melayu proto.

Kemudian, datang pula gelombang kedua kira-kira pada tahun 1500 sebelum Masihi, disebut sebagai Melayu Deutro,. Mereka mendiami daerah-daerah yang subur di pinggir pantai dan tanah lembah Asia Tenggara. Kehadiran mereka ini menyebabkan orang-orang Melayu-Proto seperti orang-orang Jakun, Mahmeri, Jahut, Temuan, Biduanda dan beberapa kelompok kecil yang lain berpindah ke kawasan hutan dan pedalaman. Golongan Melayu-Deutro ini dikatakan nenek moyang masyarakat Melayu yang ada pada masa kini.

Namun, ada teori terbaru yan menyatakan tempat asal orang Melayu ialah Pulau Borneo, dan mereka telah merebak dari situ dalam tiga kelompak yang besar melalui tuga arah yang lain,:

• yang pertama ke Barat , arah ke Sumatera Utara,

• yang kedua ke Timur Laut menghala ke Kepualuan Filipina dan Taiwan,dan satu kelompak turun  ke Sulawesi dan Kalimantan Timur

• yang ketiga ke Barat Daya, iaitu Sumatera Selatan dan Jawa Barat.

Disebabkan masyarakat Austronesia tersebar luas di seluruh Kepulauan Melayu dan Lautan Pasifik, maka berkembanglah tiap-tiap bahasa di daerah masing-masing. Bahasa Melayu tergolong dalam cabang Nusantara dalam keluarga Austronesia, Cabang Nusantara mempunyai jumlah bahasa yang palin banyak, iaitu kira-kira 200-300 bahasa.

Tokoh-tokoh Bahasa Melayu

BAHASA MELAYU KUNO.

Bahasa Melayu Kuno adalah salah satu daripada kiraan bahasa dalam cabang Nusantara. Bilangan penutur asalnya sederhana, iaitu yang tinggal di sekitar Semenanjung Tanah Melayu, kepuluan Riau, dan Sumatera, tetapi sejarah telah membuktikan bahawa bahasa melayu telah menjadi lingua franca   (bahasa perantaraan ) daerah kepuluan melayu sejak zaman-berzaman.

 Bahasa Melayu tergolong dalam keluarga bahasa Nusantara di bawah golongan bahasa Sumatera. Bahasa Melayu kuno digunakan pada abad ke-7 hingga abad ke-13 pada zaman kerajaan Sriwijaya. pada waktu itu, BM kuno telah menjadi lingua franca dan bahasa pentadbiran kerana sifat bahasa Melayu yang bersifat sederhana dan mudah menerima pengaruh luar. Bahasa Melayu juga tidak terikat kepada perbezaan susun lapis masyarakat dan mempunyai sistem yang lebih mudah berbanding dengan bahasa Jawa.

 Oleh sebab agama Hindu menjadi pegangan orang Melayu ketika itu, bahasa Melayu banyak dipengaruhi oleh sistem bahasa Sanskrit yang menyumbang kepada pengayaan kosa kata dan ciri-ciri keilmuaan (kesarjanaan) Bahasa Melayu. Bahasa Sanskrit dianggap sebagai bahasa sarjana dan digunakan oleh bangsawan. Bahasa Melayu juga mudah dilentur mengikut keadaan dan keperluan.

Bukti penggunaan Bahasa Melayu kuno boleh dilihat pada batu-batu bersurat abad ke-7 yang ditulis dengan huruf Palawa iaitu:

a. Batu bersurat di Kedukan Bukit, Palembang (683 M)
b. Batu bersurat di Talang Ruwo, dekat Palembang (684 M)
c. Batu bersurat di Kota Kampur, Pulau Bangka (686 M)d. Batu bersurat di Karang Brahi, Meringin, daerah Hulu Jambi (686 M)

Berpandukan isinya, penulisan di batu bersurat tersebut dibuat atas arahan raja Srivijaya, sebuah kerajaan yang mempunyai empayar meliputi Sumatera, Jawa, Semenanjung Tanah Melayu, Segenting Kra dan Sri Lanka. Oleh itu, ini menunjukkan bahawa Bahasa Melayu telah digunakan sebagai bahasa rasmi dan bahasa pentadbiran kerajaan Srivijaya, sekaligus meluaskan penyebaran Bahasa Melayu ke tanah jajahan takluknya . Walaupun bahasa pada batu bersurat itu masih berbahasa Sanskrit, akan tetapi masih terdapat pengaruh Bahasa Melayu Kuno di dalamnya.

 Istilah “Melayu” timbul buat pertama kali dalam tulisan Cina pada tahun 644 dan 645 Masehi. Tulisan ini menyebut mengenai orang “Mo-Lo-Yue” yang mengirimkan utusan ke Negeri China untuk mempersembahkan hasil-hasil bumi keada Raja China. Letaknya kerajaan “Mo-Lo-Yue” ini tidak dapat dipastikan tetapi ada yang mencatatkan di Semenanjung Tanah Melayu dan di Jambi, Sumatera.Selain bukti penggunaan bahasa Melayu kuno di atas,batu bersurat di Gandasuli, Jawa Tengah (832 M) ditulis dalam huruf Nagiri.

 Bahasa Melayu kuno mempunyai beberapa ciri iaitu;

a. Terdapat unsur-unsur pinjaman daripada bahasa Sanskrit.b. Bunyi b ialah w dalam Melayu kuno (Contoh: bulan – wulan)c. Tidak wujud bunyi e pepet (Contoh dengan – dngan atau dangan)d. Awalan ber- ialah mar- dalam Melayu kuno (contoh: berlepas-marlapas)e. Awalan di- ialah ni- dalam bahasa Melayu kuno (Contoh: diperbuat – niparwuat)f. Ada bunyi konsonan yang diaspirasikan seperti bh, th, ph, dh, kh, h (Contoh: sukhatshitta)g. Huruf h hilang dalam bahasa moden (Contoh: semua-samuha, saya: sahaya)

Jika kita bandingkan bahasa Melayu Kuno di atas dengan bahasa Melayu kini, kita akan mendapati perubahan pembentukan bunyi dan perkataan seperti yang berikut ini:

vulan = bulan
nayik = naik
samvau = sampau = sampan (maksudnya perahu yang besar)
mangalap = mengambil (maksudnya mencari)
marlapas = berlepas
mamava = membawa
vala = bala = balatentera
laksa = (menyatakan jumlah yang tidak terkira banyaknya)
dangan = dengan
sarivu = seribu
tlu = telu = tiga
sapuluh dua = sepuluh dua = dua belas
vanakna = banyaknya
sukhacitta = sukacita
marvuat = berbuat
vanua = benua = negeri
ko = ke

BAHASA MELAYU KLASIK

Bahasa Melayu Kuno digantikan dengan Bahasa Melayu Klasik. Peralihan ini dikaitkan dengan kedatangan agama Islam yang ke Asia Tenggara pada abad ke-13.

 Abad ke –13 merupakan waktu bermulanya zaman peralihan di Kepulauan Melayu dengan berkembangnya agama Islam ke rantau ini. Ini telah mempengaruhi bangsa dan bahasa di sini, terutamanya bangsa dan bahasa Melayu. Pengaruh India sedikit demi sedikit mula digantikan dengan pengaruh Islam dan Arab. Kegemilangannya bahasa Melayu klasik boleh dibahagikan kepada tiga zaman penting iaitu zaman kerajaan Melaka, zaman kerajaan Acheh dan zaman kerajaan Johor-Riau.

Zaman penting bagi Bahasa Melayu ialah pada zaman Kerajaan Melayu Melaka. Kerajaan Melayu Melaka yang telah menerima Islam dan berjaya membina empayar yang luas telah dapat meningkatkan kemajuan dan perkembangan Bahasa Melayu di rantau ini. Bahasa Melayu telah digunakan dalam pentadbiran dan aktiviti perdagangan serta menjadi “lingua franca” para pedagang. Bahasa Melayu juga telah menjadi alat penyebaran agama Islam ke seluruh Kepulauan Melayu. Bahasa Melayu telah mendapat bentuk tulisan baru iaitu tulisan Jawi. Perbendaharaan kata juga telah bertambah dengan wujudnya keperluan untuk mengungkapkan idea-idea yang dibawa oleh peradaban Islam. Keagungan Kesultanan Melaka jelas tergambar di dalam “Sejarah Melayu” oleh Tun Seri Lanang, sebuah karya dalam Bahasa Melayu yang sangat tinggi nilainya.

Pengaruh Islam menjadi semakin kuat sehingga bahasa Melayu mengalami banyak perubahan dari segi kosa kata, struktur ayat dan tulisan. Ciri-ciri bahasa klasik ialah:

• Ayat yang panjang, berulang, dan berbelit-belit.

• Mempunyai banyak ayat pasif dan songsang

• Menggunakan bahasa istana

• Menggunakan kosa kata klasik spt. ratna mutu manikam, edan kesmaran (mabuk asmara), sahaya, masyghul (bersedih)

• Banyak menggunakan perdu perkataan (kata pangkal ayat) spt. sebermula, alkisah, hatta, adapun.

• Banyak menggunakan partikel pun dan lah

• Menggunakan aksara jawi, iaitu aksara yang dipinjam daripada bahasa Arab yang telah ditambah dengan beberapa huruf tambahan.

• Telah menerima pelbagai jenis kosa kata Arab dan Parsi dalam pelbagai bidang bahasa seperti alam bidang ilmu keagamaan, undang-undang, kesusasteraan, pemerintahan dan pentadbiran, perubatan, falsafah, tasawuf dan kata-kata umum.

• Frasa dan ayat pengaruh Arab terutama dalam kitab-kitab klasik Melayu seperti frasa ketahuilah olehmu (dari terjemahan I’lamL, maka kemudian daripada itu (dari Amma ba’du); atau pada ayat sunat berbuka atas tamar dan lain-lain. Frasa dan ayat bentuk ini wujud hasil daripada terjemahan harfiah daripada teks-teks bahasa Arab.

• Unsur-unsur falsafah Islam wujud dalam banyak tulisan Melayu spt. dalam bid ilmu Kalam, Tasawuf, ilmu Aqa’id al-Iman dan lain-lain. Ini berbeza dengan bahasa Melayu zaman kuno atau Hindu.

Terdapat tiga batu bersurat yang penting yan dihasilkan dalam abad ke-14, iaitu yang dijumpai:
1. Kuala Berang, Terengganu,(1303)
2. Pagar Ruyung, Minangkabau,(1356)
3. Minye Tujuh, Aceh ( 1380).

Kuala Berang, Terengganu.Batu Bersurat Terengganu yang dianggarkan telah berusia lebih kurang 700 tahun ini merupakan batu bersurat yang mempunyai ukiran yang paling tua dan tulisan Jawi pertama ditemui di Malaysia. Ia membuktikan Islam telah sampai ke Terengganu sebelum 1326 atau 1386. Batu ini ditemui separuh tenggelam selepas banjir surut di tebing Sungai Tersat (Sungai Tara), Kampung Buluh di Kuala Berang, Hulu Terengganu pada tahun 1887, (ada berpendapat 1899)
Batu bersurat ini ditulis dalam tulisan jawi, dan membuktikan tulisan Arab telah telah digunakan dalam bahasa Melayu pada abad itu.

Rajah 1. Batu Bersurat, Kuala Berang, Terengganu

Batu bersurat di Pagar Ruyung, Minangkabau ditulis dalam huruf India dan mengandungi prosa Melayu kuno dan beberapa baris sajak Sanskrit. Bahasanya berbeza sedikit daripada bahasa batu bersurat abad ke-7.

Rajah 2 . Batu Bersurat  di Pagar Ruyung , Minagkabau Batu bersurat di Minye Tujuh, Acheh  

masih memakai abjad India dan buat pertama kalinya terdapat penggunaan kata-kata Arab seperti kalimat nabi, Allah dan rahmat .Batu Bersurat Minye Tujuh merupakan batu bersurat yang dipahat kepada sepasang batu nisan yang ditemui di Minye Tujuh, Aceh, Indonesia. Ia ditulis dalam tulisan Jawa Kuno, namun dalam bahasa Melayu Klasik yang berbentuk syair. Isi teks batu bersurat ini mengenai kematian seorang lelaki bernama Raja Iman Werda Rahmat-Allah, bertarikh 781 Hijrah (1379 Masihi). Juga dinyatakan bahawa ia berasal dari keluarga Barubasa, dan mempunyai kuasa atas Kedah dan Pasai.

Rajah 2. Batu Bersurat di Minye Tujuh, Acheh.

BAHASA MELAYU MODENBahasa melayu Moden bermula pada abad ke-19. Menerusi Abdullah munshi dalam karya nya berjudul Hikayat Abdullah ( 1849). Dalam karya ini, Abdullah menyatakan kekesalannya terhadap sikap orang melayu yang tidak mahu mempelajari bahasa sendiri hasil pemerhatian beliau terhadap orang-orang melayu yan tinggal di negeri selat. Ahli-ahli bersejarah berpendapat bahawa, bahasa melayu moden berasal daripada bahasa melayu klasik, Bahasa melayu klasik pula berasal daripada Bahasa Melayu Kuno.

Perkembangan Bahasa Melayu Moden .1. Bahasa Melayu menjadi bahasa penghantar sebelum British. 2. Pada zaman British, Bahasa Melayu digunakan secara rasmi di lima buah Negeri Melayu Tidak Bersekutu (Johor, Terengganu, Kelantan, Kedah, dan Perlis) dan Negeri Melayu Bersekutu (Perak, Pahang, Selangor, dan Negeri Sembilan). 3. Pegawai British yang berminat dan menulis sarjana Bahasa Melayu ialah R.O.Winstedt, R.J.Wikinson, C.C.Brown, W.E.Maxwell, W.Marseden, O.T.Dussek, A.M.Skinner, J.Crawfod dan W.G.Shellabear.1. Sebelum merdeka, Bahasa Inggeris diutamakan.
2. Muncul pergerakan secara persorangan dan pertubuhan memperjuangkan Bahasa Melayu. 3. Pergarakan individu oleh Ishak Hj. Muhammad (Pak Sako), Shamsudin Saleh dan A. Rahim Kajai. 4. Perjuangan secara pertubuhan seperti Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa Pena, Asas 50 (Angkatan Sasterawan 50). Bahasa Melayu Moden Pasca merdeka  Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan.menetapkan bahawa " Bahasa Kebangsaab adalah Bahasa Melayu, boleh ditulis dalam apa-apa tulisan  seperti yang diperuntukkan dengan undang-undang parlimen.
SYARAT-SYARAT :

• Tiada siapa pun yang boleh dilarang atau dihalan daripada menggunkan  ( bagi maksud lain daripda maksud rasmi) , atau daripada menajar atau belajar apa-apa bahasa lain.

• tiada apa-apa-  jua dalam Fasal  ini boleh menyentuh hak kerajaan Persekutuan  atau hak  mana-mana kerajaaan Negeri bagi memelihara dan meneruskan penggunaan dan pengajian bahasa mana- mana kaum lain dalam Persekutuan.

Konsep Bahasa Kebangsaan dan Bahasa rasmi adalah berbeza. Mengikut hakim Hashim Yeop Sani, apabila kita membaca Perkara 152 ini, kita mestilah mengambil kira bahawa makna rasmi itu sebagai makna biasanya  yang luas, iaitu mengenai atau berhubung kepada sesuatu negara secara keseluruhan. Perkataan yang digunakan dalam Perkara 152 Perlembagaan  seperti tertera dia atas " bahasa  kebangsaan bukan bahasa rasmi.

Perkataan bahasa kebangsaan itu haruslah ditakrifkan sebagai satu bahasa yan dipakai oleh setiap individu, kumpulan , badan swasta dan kerajaan, dalam sesebuah negara dalam semua lapangan dan aktiviti kehidupan. Takrif ini berbeza dengan bahasa rasmi, iaitu bahasa yang digunakan oleh kerajaan dalam urusan pentadbirannya.
Akta Dewan Bahasa dan Pustaka 195 ( pindaan 1959)
Membawa maksud usaha-usaha memupuk dan mengembangkan bahasa ke taraf yang lebih maju. setu rang undang-undang digubal dan diluluskan pada tahun 1959 iaitu Undang-undang Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).

DBP telah dinaik taraf sebagai sebuah badan berkanun  yang mempunyai autonomi untuk menggubal dasarnya yan khusus, menyusun pelbagai rancanagan pembinaan dan perkembangan bahasa sastera, serat menjalankan kegiatan penerbitan  daro perniagaan buku seperti sektor swasta.peranan DBP adalah untuk menyelaraskan sistem ejaan Bahasa Melayu,mencetak bahan dalam Bahasa Melayu,memperkasa Bahasa Melayu,mencipta istilah pelbagai bidang dan menerbitkan kamus.